O dMuseion - nowym oprogramowaniu dla muzeów cyfrowych

Cyfrowe zbiory Muzeum Narodowego prezentowane są na platformie nowego oprogramowania, którego twórcami jest PCSS w Poznaniu. dMuseion jest oprogramowaniem bliźniaczym do dLibry, która umożliwia funkcjonowanie bibliotek cyfrowych, dlatego warto kilka słów poświęcić mu i zapoznać się z jego głównymi funkcjonalnościami.
Oprogramowanie dMuseion pozwala na przechowywanie obiektów cyfrowych (tzw. zabytki) w dowolnej formie, np. jako pliki graficzne, obiekty 3D czy dokumenty tekstowe. Każdy obiekt cyfrowy ma skojarzony opis w schemacie zdefiniowanym przez administratora muzeum cyfrowego. Przechowywane obiekty udostępniane są zwiedzającym poprzez dedykowane strony WWW w Internecie. Ponadto muzea cyfrowe dMuseion mogą współpracować z innymi systemami internetowymi, przy użyciu otwartych standardów komunikacyjnych takich jak np. protokół OAI-PMH czy kanały RSS.
Zasadnicze funkcje oprogramowania dMuseion można podzielić na trzy grupy:

• funkcje dedykowane dla użytkowników stron WWW muzeum cyfrowego
• funkcje dedykowane dla redaktorów muzeum cyfrowego
• funkcje pozwalające na integrację z zewnętrznymi systemami informacyjnymi

W skład funkcji dedykowanych dla użytkowników stron WWW (tzw. zwiedzających) wchodzą przede wszystkim te, które umożliwiają odnalezienie interesujących zabytków oraz ich zaprezentowanie:

• Wyszukiwanie – dMuseion pozwala użytkownikom na wyszukiwanie umieszczonych w nim obiektów cyfrowych. Wyszukiwanie to może odbywać się w poszczególnych elementach opisu (np. w tytułach, w autorach), w całym opisie a także w zawartości tekstowej obiektów cyfrowych, o ile format obiektu pozwala na ekstrakcję tekstu. Dostępny jest również zaawansowany formularz wyszukiwania, dający możliwość łączenia zapytań przy pomocy operatorów logicznych. Ponadto wyszukiwanie w lokalnych zasobach może być zawężone do wybranego przez użytkownika zbioru obiektów, a same wyniki wyszukiwania mogą być zawężane wg pól opisu oraz przynależności do zbioru.
• Indeksy wartości – poza wyszukiwaniem możliwe jest przeglądanie indeksów wartości. Wartości każdego elementu opisu (np. tytuł, autor) mogą być przeglądane na stronach WWW w postaci posortowanych alfabetycznie indeksów.
• Zbiory obiektów – zwiedzający może przeglądać muzeum cyfrowe korzystając ze zdefiniowanych przez redaktorów zbiorów obiektów. W ramach zbioru możliwe jest zarówno wyszukiwanie jak i przeglądanie listy obiektów.
• Pokazy obiektów – mają charakter wirtualnych wystaw, na których zabytki uporządkowane są przez redaktora zgodnie z kolejnością, w jakiej powinny być oglądane. Do każdego pokazu można przypisać logo oraz szczegółowy opis zawartości.
• Zabytki złożone – dMuseion pozwala na tworzenie zabytków złożonych, które odzwierciedlają zabytki składające się z kilku innych zabytków. Zabytki złożone ułatwiają zarówno zarządzanie znajdującymi się w nich zabytkami (np. umożliwiają modyfikację pewnych wspólnych właściwości wszystkich zabytków , takich jak przypisanie do zbioru, czy elementy opisu) jak i prezentację powiązanych ze sobą zabytków.
• Konta czytelników – czytelnicy mogą samodzielnie zakładać konta, które między innymi pozwalają im subskrybować biuletyny o nowościach wysyłane poprzez e-mail.

Redaktorzy muzeum cyfrowego mają do dyspozycji zestaw funkcji pozwalających na sprawne porządkowanie i wprowadzanie zbiorów cyfrowych. Są to przede wszystkim funkcje:

• Hierarchiczna struktura przechowywania zabytków – struktura folderów i zabytków tworzona przez redaktorów, i tylko dla nich dostępna. Jest to struktura, w której umieszczają oni obiekty cyfrowe.
• Wsadowe tworzenie zabytków – zestaw narzędzi wbudowanych w pakiet oprogramowania dMuseion pozwala na wsadowe tworzenie zabytków na podstawie informacji z systemu inwentaryzacji zabytków.
• Import metadanych zabytków – mechanizmy wbudowane w dMuseion pozwalają na utworzenie dedykowanych narzędzi importujących opisy (metadane) zabytków z zewnętrznych systemów informacyjnych, np. z systemów inwentaryzacji zabytków.
• Słowniki wartości opisów zabytków – mechanizm słowników wartości dla poszczególnych pól opisu, pozwala na łatwe zarządzanie wykorzystywanymi opisami w muzeum cyfrowym oraz kontrolowanie ich poprawności.

Oprogramowanie dMuseion umożliwia także łatwą integrację z zewnętrznymi systemami informatycznymi. Odbywa się to przede wszystkim na podstawie otwartych i uznanych standardów i protokołów komunikacyjnych:

• Kanały RSS – informacje dostępne na stronach WWW oprogramowania dMuseion są również w formie kanałów RSS. Są to między innymi takie informacje jak ostatnio dodane obiekty, czy najnowsze wiadomości. Możliwe jest również przeszukiwanie muzeum cyfrowego przy użyciu kanału RSS.
• Protokół OAI-PMH – każde muzeum cyfrowe dMuseion może udostępniać informacje o przechowywanych zabytkach poprzez protokół OAI-PMH. dMuseion może udostępniać dane w formacie Dublin Core i w formacie specyficznym dla konkretnego muzeum cyfrowego. Pozwala to na łatwe wykorzystanie metadanych z muzeum cyfrowego przez inne systemy, przez co możliwe jest zwiększenie widoczności zasobów cyfrowych w Internecie.
• SSO – dMuseion może współpracować z systemami Single Sign-On (system pojedynczego logowania), dzięki czemu możliwa jest integracja z istniejącymi portalami/systemami, które działają na zasadzie pojedynczego logowania. Obecnie mechanizmy pojedynczego logowania bazują na systemie CAS.

więcej na http://dmuseion.psnc.pl